Het is maart 2020. Corona waart rond in Nederland en eist steeds meer slachtoffers. Het land gaat op slot. Zo ook Zorggroep Ter Weel in Goes. Bezoek is niet langer welkom. De vele vrijwilligers die normaal gesproken helpen bij activiteiten of langskomen voor een praatje en een kopje koffie, kunnen de huizen niet meer in. Zorgmedewerkers moeten het werk in hun eentje doen, vaak zonder afdoende beschermingsmiddelen. Maar ze houden vol.

Zorggroep Ter Weel, gelegen in het hart van Zeeland, beschikt over 9 locaties in Goes en omgeving. Hier zorgen zo’n 1200 zorgprofessionals en 900 vrijwilligers samen met een nóg grotere kring van mantelzorgers voor de cliënten. Ze willen hen een zo fijn mogelijk verblijf bieden onder het motto ‘Zorg vanuit het Zeeuwse hart, vóór het Zeeuwse hart’. In hun zorgconcept staat ruimte voor welbevinden centraal.

Zorg en welzijn onder druk

Tijdens de coronapandemie kwam deze ‘ruimte voor welbevinden’ zwaar onder druk te staan. Zowel cliënten als zorgprofessionals werden ziek. De cliënten zijn in die periode met veel liefde verzorgd en bijgestaan door medewerkers, die zich verscheurd voelden tussen enerzijds de regels van afstand, en anderzijds de behoefte aan menselijk contact en aanraking. Een groot aantal cliënten overleed in 2020. In de laatste levensfase mochten hun dierbaren komen, maar ook die moesten met totale bescherming (pak, mondmasker) naar binnen.

De vrijwilligers van zorggroep Ter Weel mochten tijdens de achtereenvolgende lockdowns de verpleeghuizen niet meer in. Normaal gesproken doen zij veel voor de cliënten, maar ook die liefdevolle ondersteuning - de praatjes met cliënten, spelletjes doen, helpen met eten en verzorging, wandelingetjes maken – viel allemaal weg. Zonder de vrijwilligers stonden de zorgmedewerkers er alleen voor. Ze bleven doorgaan, totdat ze op hun tandvlees liepen. Waarna ze tóch nog door moesten.

HR-manager Sandra Dirkzwager: “We hebben sinds het begin van de coronapandemie werkelijk alle mogelijkheden aangegrepen om de kwaliteit van onze zorg en de personele bezetting op peil te houden. Zo hebben we tussen de huizen onderling medewerkers uitgewisseld. We hebben oud-medewerkers benaderd en via een bureau ZZP-ers ingezet waarvan er een aantal zelfs van buiten de regio kwam, bijvoorbeeld uit Rotterdam. Via Extra Handen voor de Zorg hebben we in die eerste moeilijke periode gelukkig wat ondersteuning kunnen krijgen. Er was tijdens corona geen uitzendkracht of ZZP-er meer te vinden die nog diensten kon invullen. Iedereen was aan het werk.”

Heel Zeeland heeft naast corona ook nog eens te kampen met een combinatie van ontgroening en dubbele vergrijzing. Veel jongeren verlaten Zeeland om elders te studeren en werken, de ouderen blijven over. Deze groep groeit nog eens extra, doordat veel oudere provincie-verlaters na hun pensioen terugkeren naar Zeeland. De druk op de ouderenzorg nam in de pandemie zo vanaf twee kanten toe: een grotere zorgvraag, met minder personeel.

Pompen of verzuipen

Na de strenge lockdowns kwam er in de loop van 2020 weer wat lucht voor medewerkers én voor cliënten, die in ieder geval weer bezoek konden ontvangen. Ook de vrijwilligers mochten weer aan de slag, maar “zij zijn voor een groot deel op leeftijd, veel van hen durfden het nog niet aan om weer te komen helpen,” aldus Sandra. “Daarnaast was het voor hen soms niet mogelijk om op locatie te komen door de coronaregels die op dat moment golden.”

In plaats daarvan zijn anderen ingezet, zoals medewerkers van de ondersteunende diensten en praktijkopleiders. “We hebben gedaan wat we konden: het was een schrijnende situatie voor iedereen. Je gaat maar door, terwijl eigenlijk niet te bevatten is wat er gebeurt.”

Golf na coronagolf is onder deze moeilijke omstandigheden opgevangen, totdat het bij de laatste grote golf in december 2021 echt niet meer ging. Naast het welbevinden van de cliënten kwam nu ook de kwaliteit van de zorg in het geding. Anders dan in een ziekenhuis is de zorg in een verpleeghuis niet af te schalen: “Je kunt mensen niet naar huis sturen.” En de rek bij de medewerkers was er nu écht uit. Een stapje extra zat er niet meer in.

Zorgreservisten

Weer zocht Sandra contact met Extra Handen voor de Zorg, maar die stond inmiddels op het punt van opheffen. Via hen kwam ze uit bij de Nationale Zorgreserve, waar ze direct voor verschillende locaties een aanvraag voor crisisondersteuning heeft gedaan. “Ik belde met het team, dat me razendsnel hielp om onze hulpvraag te vertalen naar activiteitenpakketten. In een mum van tijd hadden we een aantal zorgreservisten op de werkvloer.”

Die inzet van zorgreservisten heeft zorggroep Ter Weel weer wat lucht gegeven. Vaste zorgprofessionals konden op adem komen, cliënten kregen de zorg en aandacht die ze nodig hadden, de hectiek maakte plaats voor meer rust. De zorgreservisten gingen direct aan de slag: ze hadden weinig instructie nodig en wisten hun weg in de huizen snel te vinden. Sandra: “Alle lof dat ze dit voor ons hebben gedaan. We zijn erg tevreden over onze zorgreservisten. Ondanks dat het er niet veel waren en ze maar beperkt inzetbaar waren omdat ze het naast hun baan elders deden: ze hebben ons enorm geholpen.”

Naweeën

Nog iedere dag ervaart zorggroep Ter Weel de naweeën van de coronacrisis. Cliënten testen positief op corona en worden er ziek van: het is nu eenmaal een kwetsbare doelgroep. Ook is het ziekteverzuim hoog. “Medewerkers hebben zich al die tijd staande gehouden, dat komt er nu allemaal uit,” legt Sandra uit.

Aan andere zorgorganisaties geeft Sandra de tip mee om vooral een beroep te doen op de Nationale Zorgreserve als het water je tot aan de lippen staat. “Zorgreservisten brengen echt verlichting als het crisis is.” De Nationale Zorgreserve is betrekkelijk nieuw in het Nederlandse zorglandschap en wordt nog niet door alle zorgorganisaties gevonden. “Het zou goed zijn als ook werkgeversorganisaties weten wat de Nationale Zorgreserve is en kan betekenen. Zo’n koepel is voor ons als organisatie vaak een vraagbaak, maar ook zij kenden jullie nog niet. Iets voor de Nationale Zorgreserve om aan te werken!”

Wil je weten wat zorgreservisten voor jouw zorgorganisatie kunnen betekenen? Neem contact met ons op via community@nationalezorgreserve.nl of 085 - 303 84 57.